Watou 2012

Kwaliteit, vreugde en dankbaarheid  overheersen het Elfde Internationaal Gregoriaans Festival van Watou (2012)

Van 12 tot 20 mei 2012 vond de elfde editie plaats van het Internationaal Gregoriaans Festival van Watou, het belangrijkste platform voor gregoriaanse schola’s ter wereld. En deze editie mocht er zijn. Volgens velen die het Festival reeds diverse malen meemaakten, betrof deze elfde editie de meest hoogstaande uitgave. Festival na festival gaan zowel de muzikale invulling als de kwaliteit van de uitvoerders er nog verder op vooruit.

Het festivalprogramma bestond uit 25 diverse activiteiten waarin de 28 deelnemende ensembles zich in een evenwichtige samenstelling tussen audities, concerten en liturgie presenteerden.

Ook geografisch kende het Festival een belangrijke uitbreiding met programma’s in 8 partnersteden: Duinkerke, Poperinge, Koksijde, Brussel,  Boëseghem (Frans-Vlaanderen), Wervik, Haringe en Roosdaal-Strijtem. Hierdoor konden opnieuw meerdere duizenden personen en 450 zangers worden bereikt. Voor de 25 sessies van het Festival samen mag men rekenen op ongeveer 10.000 bezette plaatsen. Door de disciplinaire aanpak te koppelen aan de passie voor deze muziekstijl kent Watou het belangrijkste Gregoriaans Festival ter wereld.

Door de deelname van 28 streng geselecteerde koren uit 18 landen en 2 continenten kende het Festival opnieuw een zeer degelijke kwaliteit, een grote originaliteit en een sterke internationale uitstraling.

Muzikaal programma Festival 2012

  • Opgelegd repertorium uit het Graduale Novum en uit het getropeerde Kyriale
  • Eigen koorkeuze uit Gregoriaans repertorium
  • Lokaal repertoire uit Noorwegen, Zweden, Ierland en Spanje
  • Handschriften Notker von Sankt Gallen
  • Laat repertoire uit Firenze (XIII-XVIe eeuw)
  • Middeleeuwse polyfonie uit Santiago de Compostella
  • Alternatimpraktijk Spaanse componisten
  • Werken van Guillaume Dufay, Naji Hakim, H. Fink, Cl. Monteverdi, F. List, M. Duruflé, S. Strohbach, L. Gyönqyösi, Hendrik Odegaerd
  • L’orgue Mystique van Charles Tournemire
  • Welle of Mercy for voices and strings

(Bernard Deheegher, organisator)

Vier hoofdaudities in Watou

Tijdens de vier kernaudities van het Festival krijgt ieder koor een opgelegd programma toegewezen. Het centrale thema is “Unam petii a Domino” (Ps. 26,4) of “Een zaak vraag ik de Heer”. Deze zin ontleend aan Psalm 26 (27) is een uiting van een verlangen naar God, naar zijn nabijheid, naar een plaats in zijn huis. Samengevat: deze psalm spreekt van de zoektocht naar een vurige Godsrelatie.

Vele propriumgezangen van de zondagen na Pinksteren, dit zijn de eigen misgezangen, drukken een aspect uit van het leven met en in God. Een vreugdevol loven en danken vinden we hier naast een hulpkreet in een noodsituatie, naast een zich tot God richten in tijden van gevaar of naast een smeekbede voor genezing en verlossing. Ook de zonde behoort tot het thema van de godsrelatie: het zich afwenden van God, het verliezen van God en het zich terugplooien op zijn eigen leven.

Het boek der psalmen is een panorama van het menselijk bestaan voor het aanschijn van God. Talrijke verzen uit deze psalmen vormen de basis van het gregoriaans repertoire. Het Bijbelwoord werd in muziek omgezet en wordt met muzikale middelen geïnterpreteerd, geïllustreerd en als een icoon tot ons gebracht.

Tijdens de vier grote Festivalaudities worden de onderscheiden aspecten van de gezochte en beleefde nabijheid tot God naar voor gebracht. De veelvoud van boven geciteerde propriumgezangen is als het ware een uitnodiging tot een muzikale meditatietocht naar het land van de God verlangende ziel.

Deze bloemlezing uit psalmteksten wordt aangevuld door een selectie uit de vaste misgezangen, d.w.z. uit het kyriale. Het is de eerste maal trouwens dat de Festivalaudities putten uit het repertoire van de kyriales. Hierbij zal het kyrie steeds met zijn eigen tropen worden gezongen, waardoor het repertoire in tijd en ruimte verder wordt opengetrokken en nieuwe spirituele aspecten worden aangereikt.

Merkwaardig tijdens de vier hoofdaudities is het feit dat alle misgezangen zullen worden uitgevoerd volgens de melodieherstellingen gepubliceerd in het “Graduale Novum 2011”. Het Tweede Vaticaans Concilie vroeg immers niet alleen een bijzondere aandacht voor het gregoriaans als eerste muziekvorm in onze liturgie maar wees tevens op het belang van een kritische editie met melodisch gerestitueerde gezangen die zo nog dichter naar de bron van het repertoire toegaat. Deze editie verscheen verleden jaar, na jarenlange vergelijkende handschriftenstudies. Ze zal tijdens het colloquium op vrijdagvoormiddag 18 mei worden toegelicht en dient als muzikale referentie voor alle uitvoeringen tijdens de vier hoofdedities.

Voor hen die met het Festival minder vertrouwd zijn, vormen deze vier hoofdaudities de ruggengraat van het Festival. Deze audities zijn steeds thema gebonden en bevatten voor iedere schola de uitvoering van een aantal opgelegde werken. Ieder koor kan zich zo gedurende twintig minuten presenteren in een thematisch opgebouwd programma.

Zoals in 2009 werd de invulling van deze audities toevertrouwd aan Prof. Dr. Franz  Karl Prassl, docent aan de kunst-universiteit van Graz in Oostenrijk. Hij is de artistiek directeur van dit centrale programmagedeelte.